Precies een maand geleden stonden de beurzen nog op recordhoogte. De wereldwijde uitbraak van het coronavirus en de daaropvolgende weken van ongekende paniek maken dat zelfs een sluimerende oliecrisis naar de achtergrond is verdwenen en de beurs ruim een derde van z’n waarde heeft verloren.

De eerste fase van blinde paniek hebben we gehad. De volgende fase wordt er eentje van richting zoeken en meer duidelijkheid krijgen. Korte opluchtingsrally’s en verkoopgolven wisselen elkaar af. Computergestuurde handel middels algoritmes bepaalt nu de beurskoersen. Dat is geen goede graadmeter, grote partijen zoals pensioenfondsen verkopen niet en ook particulieren zijn eerder aan het kopen voor de langere termijn dan dat ze nu nog verkopen. 

Overheden en centrale banken nemen vergaande maatregelen en er zullen er meer volgen. In tegenstelling tot de kredietcrisis in 2008, waarop pas na maanden en niet gelijktijdig door overheden en centrale banken werd gereageerd, staat men nu meteen klaar met ingrepen en steunpakketten om de liquiditeit en economie te ondersteunen. Ogenschijnlijk hebben de ingrepen van centrale banken en de eerste toezeggingen van steun aan de economie door overheden geen effect op de beurs. Maar dat is niet zo. Mensen moeten namelijk wel eerst de kans krijgen om te reageren op het onbekende en de onzekerheid kunnen verwerken alvorens steunmaatregelen kunnen landen. Een eerste paniekfase hoort daar gewoon bij. 

We zijn nog lang niet van het virus af en ondernemers en de economie gaan dit besef de komende tijd verwerken, de recessie gaat beginnen. Daar is al flink op voorgesorteerd op de beurs met koersen die maar liefst 1/3de lager staan dan vorige maand. Zo’n grote correctie in dit tempo is nog nooit eerder vertoond. Niemand weet precies hoe diep de recessie zal zijn en hoelang deze gaat duren maar bedrijven zullen de komende kwartalen waarschijnlijk met slechte berichten komen. Winstwaarschuwingen zijn logisch en ook voor ander slecht nieuws is het nu de tijd. Wanneer je als bedrijf al langer aanhikt tegen het nemen of melden van impopulaire maatregelen moet je het nu doen. 

Wat moet je in deze fase als belegger doen?

De beurs loopt altijd vooruit op de reële economie, dat hebben we de afgelopen weken ook weer gezien. De aanstaande recessie is voor een belangrijk deel ingecalculeerd. We komen nu in een bear market waarin aanpassing en bijsturing in de portefeuille nodig is. Dat gaan we de komende periode gefaseerd doen om ervoor te zorgen dat de portefeuilles klaar zijn voor het onvermijdelijke herstel. Hierdoor moet je belegd blijven. Je kunt de opluchtingsdagen en straks het prille begin van herstel simpelweg niet missen in de opbouw van een goed gemiddeld totaalrendement op jaarbasis.

In een negatief scenario moeten we eerst nog meer pijn slikken om vooruit te kunnen kijken maar positieve verrassingen zijn natuurlijk ook mogelijk. Denk aan een vaccin voor COVID-19 of alleen al het succesvol afzwakken van de besmettingscurve. Het meest waarschijnlijke scenario ligt ertussenin. Dat zal een beeld zijn vol schommelingen en afwisselend nieuws en gemixte signalen. Het incalculeren en doorlopen van het begin van een recessie is een onzekere periode maar biedt voor de langere termijn juist kansen. Omdat we ook altijd een antwoord moeten hebben in het slechtste scenario bekijken we hoe de portefeuilles zouden reageren op nogmaals een paniekverkoopgolf zoals die van de laatste weken. De kans hierop is net zo groot als een midden- of positiever scenario maar ook hier moet je rekening mee houden. 

Er is nu ruim een derde van de beurs af, de winst uit 2019 is verdampt en is inmiddels gedraaid naar een verlies. Hoe groot is afhankelijk van het gekozen risico en het instapmoment maar door onder meer treasury, alternatives en cash is het verlies in onze adviesportefeuilles goed te overzien. Een neutrale portefeuille is vanaf de top in februari van 100% naar ongeveer 83% gedaald. Maar let op: door de buffer uit voorgaande jaren is het absolute verlies in de meeste gevallen een stuk kleiner. Het risicovolle percentage van de portefeuille is inmiddels kleiner geworden en het bijsturen begint. Door goed te anticiperen en altijd buffers in een beleggingsportefeuille te bouwen kunnen we ook vanaf de huidige niveaus een eventuele nieuwe paniekgolf aan.

Het gegeven dat zelfs in een dergelijk scenario een volledig herstel op middellange termijn heel goed mogelijk en aannemelijk is, geeft duidelijkheid. Daarin is de factor tijd heel belangrijk. Je beleggingshorizon is een afspraak met jezelf die je op rationele basis maakt, je hebt tijd genoeg om het herstel af te wachten want je hebt je geld immers voorlopig niet nodig. Wel wordt die afspraak in deze tijden soms flink getest omdat de emotie de overhand heeft. Facebook, WhatsApp en Google waren de grote motoren achter de economie en de beurs in het afgelopen decennium maar nu bron van de meeste onrust, fake nieuws en een voedingsbron van emoties.

Gelukkig zijn de meeste beleggers nuchter en passen mensen zich snel aan. Uiteindelijk vinden we zeker een weg naar herstel. We doen het met z’n allen zei Mark Rutte maandagavond al. De meerwaarde van een goede beleggingsadviseur ligt in het filteren van informatie, het uitschakelen van emotie en het handelen wanneer het nodig is. Daar wijken wij ook nu niet vanaf, op kantoor, thuis of aan de telefoon. 

Zijn er vragen dan horen we die graag!

Door: Dick Hubertus, HIP Capital, 19 maart 2020