Technische analyse als contra-indicator?

Een mix van positieve signalen geeft de markten een duw in de rug. Het wachten is op nieuwe records. Beleggingsbureau Tostrams heeft er al één in het vizier.

“De AEX-index gaat door de 1000 punten. Het is meer dan twintig jaar geleden dat Royce Tostrams zo’n sterke technische conditie op de aandelenbeurzen zag. In combinatie met signalen die op een sterk aantrekkende economie wijzen, is groot optimisme voor de AEX volgens hem gerechtvaardigd. Nederlands bekendste technisch analist acht het waarschijnlijk dat de index over een paar jaar een top boven 700 punten neerzet. Tostrams acht voor 2025 zelfs een niveau van 1000 punten haalbaar. Voor de Dow Jones mikt hij op 25.000 punten over anderhalf jaar en op ongeveer 35.000 punten over vijf tot acht jaar.” Bron: het FD en DFT in maart van dit jaar en IEX afgelopen week.

Het was ergens begin maart 2009, nu ruim 8 jaar geleden, dat de AEX worstelde met de 200 punten grens. Dat was nadat omvallende banken en de kredietcrisis de grote recessie inluidden en we van een top van 564 punten in 2007 in anderhalf jaar tijd keihard waren teruggevallen. Ik werkte toen nog niet zo lang bij Rabobank en zat als “trainee private banking” op de beleggingsafdeling. Wereldwijd daalden aandelen al maanden en het slechte nieuws over banken, bedrijven en de beurs volgde zich in rap tempo op. Zelfs de meest optimistische beleggingsadviseur van de afdeling zag het allemaal niet meer zitten en snakte naar half zes. Niet omdat hij honger had, integendeel, maar om half zes gaat de slotbel op de beurs en kon de ellende weer even op pauze. Ik herinner het me nog als de dag van gisteren. Zoals altijd stond RTL Z aan op één van onze schermen en met de welbekende witte chocoladeletters in een zwarte balk kwam daar te staan “AEX gaat naar de 100”. Ik keek schuin op naar de tv en weer weg en keek weer terug. AEX naar de 100?! Konden we na anderhalf jaar dalen en meer dan halveren nòg een keer halveren? Ja hoor, volgens Nederlands bekendste technisch analist wel. Tostrams had er een analyse op los gelaten en gezien dat zijn liniaal binnenkort langs de 100 kwam. Dit was voor RTL Z voldoende aanleiding om beleggend Nederland nog eens extra de stuipen op het lijf te jagen. Het had natuurlijk een mooie nieuwswaarde en was in die tijd een prachtig sensationele kop: “AEX gaat naar de 100”. Ik kan het me nog zo goed herinneren omdat dit precies op het moment kwam dat de daling ten einde was…

Die 200 punten in maart 2009 bleek de laagste stand in inmiddels meer dan twintig jaar. Sinds de dag dat een technisch analist op televisie riep dat we nog een keer konden halveren zijn we alleen maar gestegen. Heel kort samengevat komt die stijging door het beleid van centrale banken en het uiteindelijke effect op de economie. Afgelopen week en al eerder in maart van dit jaar verschenen er in het FD, DFT en op IEX weer spannende technische analyses. Deze keer niet met een onheilspellend bericht. Nee, de AEX gaat naar de 1000! Een verdubbeling van de huidige stand. De technische liniaal ligt nu schuin omhoog in plaats van schuin naar beneden en inderdaad, daar ergens aan de horizon prijkt het magische getal: 1000!

In 2009 heb ik een belangrijke praktijkles geleerd over de voorspellende waarde van technische analyse. Op zijn zachtst gezegd: niet altijd serieus nemen. Een grafiek kun je alleen maken met data die je al hebt. Om daar, simpel uitgedrukt, een liniaal langs te houden en deze waarden te extrapoleren is eigenlijk kinderspel. De timing van de “AEX gaat naar de 100 voorspelling” uit 2009 was niet dramatisch omdat de liniaal niet goed lag. Wèl omdat centrale bankiers van de FED precies toen besloten dat het genoeg was met de beurscrash en de dreigende economische catastrofe. Ze luidden de bodembel door de geldkraan vol open te zetten en daar hebben we al meer dan 8 jaar plezier van op de beurs. Die optie zat niet in de data van de technisch analist. En dat kan ook niet, want we proberen het wel maar niemand kan in de toekomst kijken. Nu denk ik niet dat de timing van de “AEX gaat naar de 1000 voorspelling” net zo slecht uitpakt als in 2009. Harde economische indicatoren laten goede vooruitzichten zien, reden voor optimisme. Maar de grillen van onze wereldleiders en de effecten daarvan laten zich niet vangen in een voorspellend grafiekje.

Technische analyse kan een prachtig hulpmiddel zijn bij het nemen van beleggingsbeslissingen maar met de ervaring uit 2009 in het achterhoofd heb ik hartelijk moeten lachen om het nieuwsbericht dat aanleiding gaf tot deze column. Ik hoop dat u dat ook doet. De enige manier om u te wapenen tegen onverwachte bewegingen op de beurs is een plan hebben. En een plan B. Daar kunnen wij u bij helpen.

Door: Dick Hubertus, HIP Capital, maart en oktober 2017