De meest opvallende koersreacties op de beurs komen altijd als een verrassing. De welkome verrassing van deze zomer was een tussentijdse stijging van de aandelenmarkt in juli en augustus. Naast hitte en droogte werden beleggers vooral getrakteerd op een tijdelijke hoeveelheid lucht in een jaar waarin negatieve berichten voorlopig de boventoon voeren.

Maar in september schuiven we geleidelijk van zomer naar herfst. Een deel van de zomerrally is inmiddels verdampt en er wordt weer net zo kritisch naar de beurs gekeken als daarvoor. Bedrijfswinsten blijven op peil, koersen zakken daarom niet echt weg maar toch is het vertrouwen op de beurs nog altijd broos. Dat is ook niet zo gek in een omgeving met de hoogste inflatie ooit, een voortdurende oorlog, energiecrisis en dreigende recessie. Om vertrouwen te tanken hoeven we niet bij de overheid aan te kloppen. Ook dat peil staat lager dan ooit tevoren.

Energie

Het abrupt ingrijpen van de politiek in marktprocessen zorgt al snel voor disbalans. Dat was al langer duidelijk zichtbaar op de grondstoffenmarkt als gevolg van wereldwijde corona-maatregelen. Maar het codewoord is inmiddels natuurlijk energie. Het verstoren van de energiemarkt heeft nog veel grotere gevolgen dan verstoorde aanvoerroutes en een lockdown. Energieprijzen werken overal in door. Werkelijk niets van wat mensen doen of willen kan zonder energie.

Daarmee is het de grootse aanjager van inflatie. Hoe tijdelijk of hoog die inflatie ook zal blijken; voorlopig zijn het alleen bedrijven die inflatie de baas kunnen blijven. Met het doorberekenen van hogere prijzen aan uiteindelijk de consument hebben ze immers het heft in handen om de rekening te verleggen. Omdat alleen beleggers hiervan profiteren vergroot dit mechanisme de verschillen in arm en rijk. Lonen volgen immers maar voor een deel en niet in het tempo van de huidige inflatie. Inflatie is dus niet alleen hét argument om te beleggen maar is tegelijkertijd een gevaar in een stabiele breed gedragen samenleving vol consumenten.

Recessie

En zo is de cirkel aardig rond. Want bedrijven hebben de consument natuurlijk wel nodig om hun omzet op peil te houden. Als dat consumeren minder wordt valt al snel het R-woord. Op de financiële markten wordt door analisten al tijden een recessie aangekondigd. Dus wanneer die komt is het geen verrassing meer. Dat is goed nieuws want beurzen en beleggers reageren altijd paniekerig op verrassingen, niet op ingecalculeerde feiten. Natuurlijk zijn de verwachtingen aan de vooravond van een recessie niet hoog en daarbij zou het best eerst nog wat erger kunnen worden voordat het beter wordt.

Naast een dreigende recessie kunnen ook renteverhogingen van centrale banken de beurs voorlopig de wind uit de zeilen houden maar uiteindelijk dragen deze bij aan een nieuwe periode van gezonde groei. De rente ligt nog altijd dicht bij de nul dus als je nu wilt werken aan het indammen van inflatie én wilt stoppen met het financieren van niet levensvatbare bedrijven is een hogere rente welkom. Het tijdelijk accepteren van de pijn is dan een goede investering voor een belegger die een portefeuille heeft opgebouwd met gezonde bedrijven en wat geduld kan opbrengen.